2012’de araştırmacılar, önceki bir sosyal harcama (ihtiyaç sahipleri veya hayır işleri için yapılan harcama) eylemini hatırlamanın, kişiyi önceki bir kişisel harcama eylemini hatırlamaktan daha mutlu edeceğini öngörerek bir araştırma* yapıyorlar. Ancak geleneksel sosyal yardımların -insanlarla iletişim kurmayı gerektirdiği için- depresif bireylerin hissettiği rahatsızlığı artırdığını tespit ediyorlar. Bunun yerine küçük ölçekli online/çevrimiçi yardımların etkisini inceliyorlar. İki aylık bir süreç sonunda, bekleme grubundaki deneklere kıyasla yardım yapan deneklerin hem depresif semptomlarda (Cohen’in ds = -0.19 ila -0.46) hem de duygusal pozitiflikte (Cohen’in ds = 0.22 ila 0.49) önemli ölçüde daha fazla iyileşme gösterdiğini görüyorlar. Neticede düşük maliyetli, kolay erişilebilir sosyal yardımların, depresyonun önlenmesi için potansiyel taşıdığı kanaatine varıyorlar.
Dahası bu sonuçların, sosyal harcama ile mutluluk arasında pozitif bir geri bildirim döngüsünün varlığını desteklediğini belirterek, sonuçların bir arada ele alındığında
(a) Geçmişteki bir sosyal harcama deneyimini hatırlamanın daha yüksek mutluluk seviyelerine yol açtığını
(b) Daha yüksek mutluluk seviyelerinin sosyal harcama yapma olasılığını artırdığını ve
(c) Geçmişteki bir sosyal harcama deneyimini hatırlamanın, mutluluk seviyelerinin yükseldiği ölçüde, daha öncekinden farklı kişilere de yeni bir harcama yapma olasılığını artırdığını göstermektedir.
Depresyonun ve stresin, modern çağın bütün rahatsızlıklarının temelinde olduğunu göz önünde bulundurursak, sayıları artan bu araştırmalar, “Sadakanın ömrü uzattığı,” savının geçerliliği için ikna edici olmuyor mu?
Peki bir de küçüğün büyük olması yok mu?
İbn Ebu Hatim der ki; bize Amr İbn Abdullah’ın… Ebu Hüreyre’den rivayetine göre Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurmuşlardır: “Allah Teâlâ sadakayı kabul buyurup sağ eliyle alır ve sizden birinin tayını yetiştirip büyüttüğü gibi bu sadakayı sahibi için arttırır. O kadar ki bir lokma Uhud (dağı) gibi olur.” Bunun Allah’ın kitâbındaki tasdiki: «Allah, faizi mahveder, sadakaları arttırır.» âyet-i kerîme’sidir.**
Bu yazıda yararlanılan kaynaklar:
* Happiness Runs in a Circular Motion: Evidence for a Positive Feedback Loop between Prosocial Spending and Happiness, Lara B. Aknin • Elizabeth W. Dunn • Michael I. Norton
** İbn-i Kesir tefsiri
